Στο στόχαστρο της Εφορίας οι γονικές παροχές – Χιλιάδες ακυρώσεις λόγω παρατυπιών

Το οικονομικό τοπίο των οικογενειακών μεταβιβάσεων στην Ελλάδα αλλάζει. Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) προχώρησε σε χιλιάδες ακυρώσεις γονικών παροχών που δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις του νόμου, με αποτέλεσμα πολλοί φορολογούμενοι να βρεθούν αντιμέτωποι με σημαντικές επιβαρύνσεις.

Το... «δώρο» που φορολογείται
Το φθινόπωρο του 2021, ο νόμος αύξησε το αφορολόγητο όριο για γονικές παροχές και δωρεές σε συγγενικά πρόσωπα πρώτης κατηγορίας — όπως γονείς, παιδιά, σύζυγοι και εγγόνια — στα 800.000 ευρώ, προκαλώντας κύμα μεταβιβάσεων ακινήτων, μετοχών και χρημάτων εντός οικογενειών.

Ωστόσο, η απαραίτητη προϋπόθεση – ότι οι μεταβιβάσεις έπρεπε να γίνονται μέσω τραπεζικού συστήματος — έμεινε στην άκρη πολλές φορές. Δωρεές σε μετρητά ή μέσω «παρακάμψεων» οδηγούν σε άμεση φορολόγηση με 10%, χωρίς κανένα αφορολόγητο.

Τρία «κόκκινα» σήματα από τους ελέγχους
Η ΑΑΔΕ, με τους ενισχυμένους ελέγχους της, εντόπισε αρκετές μεθόδους παράκαμψης:

Παροχές σε μετρητά: Χρήματα κατατίθενται απευθείας σε λογαριασμούς παιδιών ή εγγονών, απαιτείται όμως τραπεζική κίνηση.
Εικονικές ή διαδοχικές δωρεές: Π.χ. χρήματα περνούν από το παιδί στον γονέα και μετά σε άλλους, για να αποφύγουν την πρώτη κατηγορία — αυτές θεωρούνται “εικονικές” και φορολογούνται με 20%, χωρίς αφορολόγητο

Πόσα ακυρώθηκαν μέχρι τώρα;
Μέσα στο πρώτο επτάμηνο του 2023, καταγράφηκαν πάνω από 8.000 περιπτώσεις ακύρωσης γονικών παροχών και δωρεών. Οι δικαιούχοι πλέον καλούνται να αντιμετωπίσουν νέες φορολογικές υποχρεώσεις, πολλές φορές χωρίς να το έχουν προβλέψει οικονομικά.

Οι ελεγκτές διαπίστωσαν ότι πολλοί πολίτες κατέθεταν μετρητά στους λογαριασμούς των παιδιών ή των εγγονιών τους, αντί να ακολουθήσουν την τραπεζική οδό, όπως ορίζει ο νόμος, ενώ δεν ήταν λίγοι εκείνοι που επέλεξαν να κάνουν «τριγωνικές» δωρεές για να φτάσουν τελικώς σε συγγενείς που δεν ανήκαν στην Α’ κατηγορία δικαιούχων.

Για παράδειγμα, γινόταν χρηματική δωρεά από τον ένα αδερφό στον άλλο αδερφό με ενδιάμεση τη μητέρα ή τον πατέρα τους. Ο ένας αδερφός δώριζε στη μητέρα του ή τον πατέρα του κάποιο ποσό (συνήθως μεγάλο κοντά στο αφορολόγητο) χωρίς την καταβολή φόρου όπως προβλέπει η φορολογική νομοθεσία. Ωστόσο, μετά την παρέλευση συνήθως τριμήνου, το συγκεκριμένο ποσό περνούσε στον άλλο γιο με γονική παροχή χωρίς την καταβολή του αναλογούντος φόρου, καθώς η συγκεκριμένη περίπτωση δεν καλύπτεται από το ισχύον καθεστώς.

Στις περιπτώσεις αυτές οι κυρώσεις είναι βαρύτατες, ενώ οι έλεγχοι επεκτείνονται και στο πόθεν έσχες των δωρητών, με την Εφορία να ζητά τεκμηρίωση εισοδημάτων ακόμη και από παλαιότερα έτη. Το μήνυμα είναι σαφές: οι μεταβιβάσεις περιουσίας μπορεί να γίνουν χωρίς φόρο, αλλά μόνο αν τηρηθούν κατά γράμμα οι διαδικασίες.

madata.gr